زن شایسته - زن مسلمان

همواره در تمام جوامع، اعم از جوامع غربی یا شرقی، دختران جوان در معرض آسیب های اجتماعی بوده و از این رهگذر بسیار آسیب دیده اند. یکی از مکاتبی که به طور نادر به زنان و دختران تمام جوامع، احترام گذاشته و برای آنان حقوقی قرار داده و آن ها را قسمت مهمی از افراد جامعه می داند، دین اسلام است. در اسلام به بانوان و دختران، اندرز شده که پیرو قوانینی باشند که عدل و انصاف و مساوات در آن رعایت شده باشد. هرآن چه زنان و دختران مسلمان رعایت می کنند و انجام می دهند به نفع آن هاست. برخی از دخترانی که به تازگی به دین اسلام روی آورده اند، با این پرسش در ذهن خود روبه رو هستند که با گناهان گذشته ی خود چه کنند؟

اگر از آن دسته دختران مسلمان هستید که در انجام وظایفش کوتاهی کرده، نگران نباشید. هنوز دیر نشده و راهی برای جبران هست؛ پس به این نکته ها توجه کنید:

1. یقین داشته باشید که خدا بهترین ها را برای شما آرزو دارد. اگر بسیار گناه کرده ای و فکر می کنی برای بازگشت خیلی دیر است، اگر واقعاً سعی کنی، می توانی به آغوش او بازگردی. خداوند گناهان کوچک را می بخشد؛ زیرا او «دانا و بخشنده» است.

2. سعی کن موارد اختلاف محیط زندگی خودت و اسلام را مشخص کنی. شاید بتوانی رد پای اشتباه های خانواده یا دوستانت که تو را به مسیر غلط می اندازد، پیدا کنی! اگر رفتار دوستانت را اشتباه دیدی، دوستانت را ترک کن. آن ها در روز رستاخیز نمی توانند در پیشگاه پروردگار در کنار تو باشند. اگر افراد خانوده ات در مسیر غلط باشند، در این صورت کار برای تو کمی مشکل می شود. باید آرام آرام و با تأنی و ملایمت خود را از زندگی خانواده ات بیرون بکشی؛ البته دوست داشتن آن ها برایت مشکل هایی به همراه می آورد.

3. اگر در زمره ی کسانی هستی که تصمیم داری بهترین دختر مسلمان باشی، باید حجاب داشته باشی. حجاب تنها یک تکه پارچه نیست که موی سر را بپوشاند، بلکه روح و ذهن تو را تغییر می دهد. در نظر داشته باش که این راه حمایت خداوند از زنان است. به محض این که حجاب داشته باشی، ارزش های تو اتوماتیک وار بالا می رود. در قرآن صریحاً در چند مورد به پوشش زنان اشاره شده خود را بپوشانند. در جامعه ی عرب آن زمان، مانند قبایل آفریقایی یا جنوب آمریکا، سنت بود که زنان خود را نپوشانند و تو خوب می دانی که زن در آن دوره چه بی بها بود.

4. پنج بار در روز نماز بخوانید. قبل از آن که نماز را در آغوش بگیرید، معانی و مفهوم کلمه های آن را بیاموزید. اگر به زبان عربی صحبت نمی کنی، دست کم ترجمه ی کلمه ها و مفهوم آن را بیاموز. نماز را به عنوان قسمتی از کار روزانه ی خود بدان. بدن ما برای زنده ماندن به غذا نیاز دارد و روح ما به نماز.

5. تلاوت قرآن. قرآن را بخوان و سعی کن معنی آن را درک کنی؛ حتی می توانی معنی قرآن را به انگلیسی بخوانی. تلاوت قرآن در ایجاد ارتباط صحیح تو با خدا مؤثر است و اجازه می دهد که از زیبایی مناطق دیگر لذت ببری و از آن آگاه شوی. به آوای قرآن گوش بده و به او نزدیک و نزدیک تر شو.

6. درباره ی اسلام بیش تر بدان. آن چه بر تو واجب است، باید انجام دهی و آن چه بر تو حرام است از آن حذر کن. در اینترنت منابع ارزش مندی را درباره ی قوانین اسلام می یابی و هم چنین از عقوبت و مجازات کارهای بد و نهی شده نیز آگاه می شوی. مطمئن شو که از وب سایت درست و قابل اعتمادی برای اطلاعات خود استفاده می کنی. مجازات ها شاید گاهی وقت ها خیلی سخت به نظر آیند؛ اما این قوانین سخت، تنها برای حمایت از جامعه است و راهنمای پیروان راه خدا.

7. سعی کن در طول روز چند ساعت از وقت خود را به فعالیت اسلامی اختصاص دهی. به عنوان مثال، چهار ساعت برای نماز، قرآن و فعالیت اسلامی؛ این کار تو را به خدا نزدیک می کند و دانش تو را می افزاید. به یاد داشته باش نماز پنج گانه، تو را در قالب خداپرستی فرو می برد.

8. پوشش اسلامی. داشتن پوشش اسلامی به معنای پوشیدن لباس زشت و مندرس و خارج از مد نیست، فقط باید لباس بلندتر بپوشی و از پوشیدن لباس های کوتاه و تنگ صرف نظر کنی. به خاطر داشته باش یکی از قوانین محکم خداوند در پوشاندن تمام بدن به استثنای صورت و دست هاست. این نوع پوشش به شناخت و انتخاب تو در پذیرش امور کمک می کند.

9. کسانی را برای دوستی انتخاب کن و با آنان دوست شو که مسلمانان خوبی باشند. اگر خوش شانس باشی، دختر مسلمانی هم سن خودت پیدا می کنی. مطمئن باش در دوستی با او آسیب نمی بینی. با او در میان بگذار که می خواهی مسلمان خوبی باشی و او حتماً به تو کمک خواهد کرد.

10. از دوستان ناباب بپرهیز؛ حتی اگر دوست قدیم تو باشد. شاید او شخصیت منفی خود را آشکار کند و تأثیر بدی بر تو بگذارد. شیطان در تلاش است تا تو را از مسئولیتی که در این راه برعهده گرفته ای، بازدارد؛ بنابراین باید برای سرنوشت خود با دوستان بد و شیطان بجنگی.

11. خود را ببخش و از خدا بخواه تا تو را به خاطر گناهان کوچکت ببخشد. لازم است به گذشته برگردی و برای ممانعت از تکرار اشتباه های پیشین آن ها را مرور کنی. تو در گذشته مرتکب گناه شده ای و نمی توانی زمان را به عقب بازگردانی؛ اما می توانی از تکرار آن جلوگیری کرده و آن را تغییر دهی.

12. به نقاط ضعف خود توجه کن و آن را از بین ببر. لازم نیست همیشه تو از آسیب پسران فرار کنی، بلکه باید یاد بگیری که به آن ها خیره نشوی و رابطه نداشته باشی. به یاد داشته باش که زنان و دختران مسلمان در گذشته هم با مردان در جامعه و محل کار ارتباط داشتند. زنان در جامعه به مشاغلی مانند تعلیم و تحقیق می پرداختند و به خوبی مورد تشویق و ستایش قرار می گرفتند. آن ها می دانستند نباید زیبایی و جذابیت زنانه ی شان در ایجاد احترام دیگران به آن ها و یا اعتماد به نفس بیش تر و یا حتی سهیم بودن آنان در جامعه، هیچ نقشی داشته باشد. به یاد دار که خدا بسیار سخت مجازات می کند؛ اما در کنار آن، بسیار مهربان و بخشایش گر نیز هست. رحمان و رحیم است. اینان که تو را به راه بد و منفی هدایت می کنند، کسانی نیستند که در زندگی ات به ایشان نیاز داشته باشی.

13. هرروز بهتر از دیروز باش. این مسأله را هرروز در ذهن خود زنده نگه دار که بهترین دختر مسلمان باشی، به این هدف دست نمی یابی مگر آن را کاملاً درک کنی. هرگاه مایل به انجام کاری بودی حتماً از خود سؤال کن «آیا انجام این کار با شریعت موافق است؟» اگر نبود، انجامش نده. به سادگی می توانی بر خود مسلط شوی و آن را انجام ندهی. در هر لحظه از روز، تنها در فکر خوشایند خدا باش.

14. با مردی ازدواج کن که الگوی خوبی برای فرزندانت باشد. پرورش فرزندان به وسیله ی یک مرد شیطان صفت، آنان را به قهقرا می برد و یا دست کم الگوی بسیار بدی برای آن ها می شود. این ازدواج های نامناسب و بد، شیوه ی شیطان را در دنیا می پراکند. اگر قبل از مسلمان شدن با این چنین مردی ازدواج کرده ای، از او طلاق بگیر و با دشمنان خدا بجنگ.

15. اسلام هرگز تو را از تفریح کردن و خوب زندگی کردن، منع نمی کند. زندگی و تفریح سالم در اسلام ممنوع نیست.

زن نمونه و شایسته از دیدگاه قرآن، زنی است با تقوا که آن را در تمامی عرصه‌های زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی (روابط و مناسبات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی) مراعات می‌کند. با اندک تأمل در آیات قرآن این حقیقت به دست می‌آید که تقواپیشگی از ارزشمندترین و والاترین منزلت‌ها برای انسان‌ها از زن و مرد است. ****************************************************

اما خدایی که خود خالق زیباییهاست شایستگی زن را به چیزهای دیگری می داند و در منظر او که داور حقیقی است ملاک های سنجش شایستگی یک زن ملاک های دیگری است که خود باید بدست آورد نه آنچه همچون زیبایی خدادادی است. در این مقاله سعی شده است ویژگی های زن شایسته در قران فهرست شود. برخی از این ویژگی ها، ویژگی های انسان شایسته است که زن شایسته نیز باید از آن برخوردار باشد و برخی ویژگی های مخصوص به زن شایسته با توجه به خلقت ویژه زن است:

۱- یاد خداوند

 از اوصاف و ویژگی های زن نمونه و شایسته، یاد بسیار و پیوسته خداوند، در زندگی است. خداوند این صفت را از نشانه های مؤمنان راستین برشمرده و از آنان چنین تمجید فرمود:

اِنّ المُسلِمینَ و المُسلمتِ و المُؤمنین و المُؤمنت … والذّاکرِینَ اللّه کَثیرا و الذّاکِرتِ اَعَداللّه لَهُمَ مَغِفرهً و اَجرا عظیما (۱)

مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان باایمان … و مردان و زنانی که خدا را فراوان یاد می کنند، خدا برای [همه [آنان آمرزش و پاداشی بزرگ فراهم ساخته است.»

در آیه پیش ۲۴ همین سوره خداوند به زنان پیامبر(ص) توصیه فرمود تا هماره به یاد آیات الهی و سخنان حکمت آمیزی که در خانه شان نازل می شود باشند

 واذکُرنَ ما یُتلی فی بُیوتُکنَ مِن ایتِ اللّه ِ و الحِکَمه اِنّ اللّه کانَ لَطیفا خَبیرا

 و آنچه را که از آیات و ]سخنان] حکمت [ آمیز] در خانه های شما خوانده می شود یاد کنید در حقیقت خدا همواره دقیق و آگاه است.»

خداخواهی و آخرت طلبی زنان نیز معیار و ملاک اصلی شایستگی و برتری آنان در مقایسه با دیگر زنان جهان است؛ خداوند سبحان این حقیقت را به زنان پیامبر(ص) که باید الگوی دیگر زنان مؤمن باشند چنین بیان فرموده است:

یایُهَا النَبّی قُل لاَزِوجِک … و ان کُنتّن تُرِدنَ اللّه و رَسولَهُ و الدّارَ الاخِرَهَ فِانّ اللّه اَعَدّ لُلمُحِسنِت مِنکنّ اَجرا عَظیما (۲)

ای پیامبر به همسرانت بگو … و اگر خواستار خدا و فرستاده وی و سرای آخرتید، پس به راستی خدا برای نیکوکاران شما پاداش بزرگی آماده گردانیده است.»

خداوند متعال این صفت را درباره همسر باایمان فرعون که او را بانوی نمونه و مثال زدنی حتی برای مردان روزگار دانسته و چنین یاد می فرماید:

وَ ضَرب اللّه ُ مَثَلاً لِلَذیَن امَنوا امراَتَ فرعَون اِذ قالَت رَبِ ابنِ لی عِندکَ بَیتا فِی الجنّه (۳)

و برای کسانی که ایمان آورده اند، خدا همسر فرعون را مثل آورده آنگاه که گفت: پروردگارا پیش خود در بهشت خانه ای برایم بساز…»

و همچنین خدای بزرگ در توصیف و ستایش از اهل بیت علی (ع)، فاطمه(ع)، حسن(ع) و حسین(ع) از آنان به «ابرار» (نیکوکاران) یاد کرده و صفت خداخواهی آنان را این چنین بیان می فرماید:

انّ الاَبرار … و یُطمِعونَ الطّعامَ عَلی حُبه مِسکینا و یَتیما و اَسیرا اِنّما نُطِعمُکم لِوَجه اللّه لا نُریدُ مِنکُم جزاءً ولا شُکورا (۴)

به یقین ابرار و [نیکان] … و به پاس دوستی [خدا] بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می دادند ما برای خشنودی خداست که به شما می خورانیم و پاداش و سپاسی از شما نمی خواهیم.

۲- ایمان و عمل صالح

 ایمان به همراه انجام عمل صالح لازمه جداناپذیر ایمان دینی و مهم ترین صفت زن نمونه و ویژگی بانوان شایسته در نگاه وحی است. بررسی آیات قرآن به ما می فهماند که ایمان توأم با عمل صالح، سرمایه اصلی بشر برای نیل به قله رفیع سعادت و نیک بختی در دنیا و آخرت است:

مَن عَمِلَ صلِحا مِن ذَکَر اَو اُنثی و هُوَ مُؤمِن فَلَنُحییِنّهُ حَیوهً طَیِبهً و لَنَجزیَنهُم اَجرَهُم بِاَحسَنِ ما کانوا یَعمَلون (۵)

هر کس از مرد یا زن کار شایسته کند و مؤمن باشد، قطعا او را با زندگی پاکیزه ای، حیات [حقیقی] بخشیم، و مسلما به آنان بهتر از آنچه انجام می دادند، پاداش خواهیم داد.»

و مَن یَعمَل مِن الصّلِحتِ مِن ذَکَر اَو اُثنی و هُوَ مُؤمنُ فاُولئکَ یَدخُلونَ الجَنّهَ و لایُظلمون نَقیرا (۶)

کسانی که کارهای شایسته کنند چه مرد باشند یا زن در حالی که مؤمن باشند، آنان داخل بهشت می شوند. و به قدری گودی پشت هسته خرمایی یعنی به مقدار بسیار اندکی مورد ستم قرار نمی گیرند.»

 

۳- اطاعت خدا و رسول و تسلیم در برابر فرامین آنان

 اطاعت کامل از خدا و رسول او و تسلیم بی چون و چرا در برابر فرامین و رهنمودهای آنان، از دیگر اوصاف زنان شایسته و بانوان نمونه است. آیات بسیاری براین حقیقت گویا است:

ما کانَ لِمؤمن و لا مؤمِنَه اِذا قَضَی اللّه و رَسولُهُ اَمرا اَن یَکونَ لَهُمُ الخِیَرهُ مِن اَمرِهِم و مَن یَعصِ اللّه َ و رسَولَهُ فَقَد ضَلَ ضَللاً مُبینا (۷)

هیچ مرد و زن مؤمنی را نرسد که چون خدا و فرستاده اش به کاری فرمان دهند، برای آنان در کارشان اختیاری باشد و هر کس خدا و فرستاده اش را نافرمانی کند قطعا دچار گمراهی آشکاری گردیده است.»

۴- پاکی و پاکدامنی

 زن نمونه و شایسته از منظر قرآن، زنی است عفیف و پاکدامن و بانویی است پاک و منزه از هر نوع آلودگی، پلیدی و زشتکاری، آیات مربوط به این موضوع به دو دسته قابل تقسیم است:

۱- آیاتی که به مطلق پاکی و دوری از هر گونه پلیدی و زشتکاری نظر دارد.

۲- آیاتی که بر عفت و پاکدامنی زنان و منزه بودن آنان از هر نوع آلودگی جنسی و روابط نامشروع با نامحرمان دلالت دارد.

دسته اول را می توان با استشهاد به دو آیه به عنوان نمونه ذکر کرد:

۱-  وَ اِذ قالَتِ المَلئَکةُ یامَریمُ انّ اللّه َ اصطَفکِ وَ طَهَرک ِوَ اصطفک ِعَلی نِساء العلَمینَ (۸)

و [یاد کن] هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم، خدا تو را برگزید و پاک ساخته و تو را بر زنان جهان برتری داده است» خداوند در این آیه حضرت مریم (ع) را به دلیل پاک بودنش بر زنان جهان برتری داده و از زنان برگزیده و شایسته زمانه برشمرده است.

این مطلب، نشان دهنده اهمیت و ارزش والای صفت پاکی برای زنان و نیز پیام آور این حقیقت است که این صفت، از معیارهای برتری و شایستگی هر زنی است.

۲- … والطّیبتُ لِلطّیبینَ و الطّیِبونَ لِطّیبتِ اُولئکَ مُبَرّونَ مِمّا یَقولونَ لَهُم مَفغِرهُ ورِزقُ کَریم (۹)

و زنان پاک برای مردان پاکند، و مردان پاک برای زنان پاک. اینان از آنچه درباره ایشان می گویند برکنارند؛ برای آنان آمرزش و روزی نیکو خواهد بود.»

اما دسته دوم بسیارند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:

۱- الیوم اُحلّ لکم الطیبت … المحصنت من الذین اوتوا الکتب من قبلکم اذا اتیتموهن اجورهن محصنین غیر مسافحین ولا متخذی اخدان (۱۰)

امروز چیزهای پاکیزه برای شما حلال شده … و نیز حلال شد نکاح زنان پارساى مؤمنه و زنان پارساى اهل کتاب در صورتى که شما اجرت و مهر آنان را بدهید و پاکدامن باشید نه زناکار و رفیق‏باز».

۲- خداوند متعال در توصیف و تمجید از حضرت مریم(ع) که از زنان برگزیده الهی در جهان است ایشان را زنی عفیف و پاکدامن معرفی کرده و چنین می فرماید:«والتی احصنت فرجها فنفخنا فیها من روحنا و جعلنها و ابنها ایه للعلمین؛(۱۱) و آن [زن را یاد کن] که خود را پاکدامن نگاه داشت، و از روح خویش در او دمیدیم و او و پسرش را برای جهانیان آیتی قرار دادیم.»

۳- خداوند سبحان در آیه ۱۲ سوره ممتحنه پاکدامنی و دوری از آلودگی به انحراف جنسی (زنا) را شرط قبولی توبه زنان و همچنین شرط پذیرش بیعت آنان با پیامبر اسلام(ص) دانسته است که نشان دهنده اهمیت والای این صفت در سلسله اوصاف زنان نمونه و شایسته از منظر قرآن مجید است

 یایها النبی اذا جاءک المومنت یبایعنک علی ان لا یشرکن باللّه شیا ولا یسرقن ولا یزنین … فبایعهن واستغفر لهن اللّه ان اللّه غفور رحیم (۱۲)

ای پیامبر چون زنان باایمان نزد تو آیند که [ با این شرط [با تو بیعت کنند که چیزی را با خدا شریک نسازند … و دزدی نکنند، و زنا نکنند … با آنان بیعت کن و از خدا برای آنان آمرزش بخواه، زیرا خداوند آمرزنده مهربان است.»

۴- خداوند در توصیف و تمجید زنان نمونه و شایسته، ایشان را به پاکدامنی و امانت داری در غیاب شوهر توصیف کرده و چنین ستوده است: فالصلحت قنتتُ حفِظتُ للغیب بما حفظ اللّه ُ (۱۳) پس زنان شایسته مطیع شوهران و در غیبت آنان حافظ (حقوق آنها) باشند».

1. تقواپیشگی

2. زن نمونه و شایسته از دیدگاه قرآن، زنی است با تقوا که آن را در تمامی عرصه های زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی (روابط و مناسبات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی) مراعات می کند. با اندک تأمل در آیات قرآن این حقیقت به دست می آید که تقواپیشگی از ارزشمندترین و والاترین منزلت ها برای انسان ها از زن و مرد است:یایها الناس انا خلقنکم من ذکر و اُنثی و جعلنکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عنداللّه اتقکم ان اللّه علیم خبیر (۱۴)

ای مردم ما شما را از مرد و زنی آفریدیم، و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایی متقابل حاصل کنید. در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست. بی تردید، خداوند دانا و آگاه است.»

۶- راستگویی

 قرآن، یکی از اوصاف زنان نمونه و شایسته را صداقت و راستگویی معرفی کرده است. در آیه ۳۵ سوره احزاب چنین می خوانیم:

والصدقین و الصدقت … اعداللّه لهم مغفره و اجرا عظیما؛ مردان و زنان راستگو … خدا برای [همه] آنان آمرزش و پاداشی بزرگ فراهم ساخته است.

خداوند متعال در توصیف و تمجید از حضرت مریم(ص) که خداوند او را در آیه ۴۲ سوره آل عمران از زنان برگزیده الهی در جهان دانسته است او را زنی راستگو معرفی کرده و چنین فرموده: ما المَسیحُ ابنُ مَریَم َاِلاّ رَسولُ قد خَلَت مِن قَبِله الرُسُلُ و اُمُهُ صِدیقَهُ …

مسیح، پسر مریم جز پیامبری نبود که پیش از او [نیز] رسولانی آماده بودند و مادرش زنی بسیار راستگو بود.»(۱۵)

۷- حجاب و پوشش مناسب

 از دیگر ویژگی ها و اوصاف زن نمونه و بانوی شایسته از نگاه وحی، حجاب و پوشش مناسب است اصل حجاب و پوشش برای زنان صرف نظر از مقدار و چگونگی آن و پرهیز از ظاهر شدنشان در انظار نامحرمان بدون پوشش مناسب، سیره مستمر و قطعی مسلمانان از صدر اسلام تا عصر حاضر است و نیز از مسائلی است که تمامی عالمان و فقیهان همه مذاهب و فرق اسلامی در طول تاریخ بر آن اتفاق نظر و به اصطلاح اجماع داشته و دارند و به جرئت می توان گفت: هیچ فقیه و اسلام شناس ژرف نگری در آن تردیدی نکرده است افزون بر این سیره قطعی و اجماع مسلم و نیز روایات گوناگون و فراوان از شیعه و اهل تسنن، آیات بسیاری بر این مسئله دلالت دارد که در اینجا تنها به دو آیه به عنوان شاهد و نمونه اشاره می شود.

۱- و قُل لِلمُؤمنت … و لا یُبدینَ زینَتهُنَ اِلاّ ما ظَهَرَ مِنها ولیَضربِن بِخُمُرهنّ علی جُیِوبِهنّ ولا یُبدینَ زینتَهُنّ الاّ لِبُعولَتِهِنّ… (۱۶)

و به زنان باایمان بگو: دیدگان خود را [ از هر نامحرمی] فرو بندند و پاکدامنی ورزند و زیورهای خود را آشکار نگردانند مگر آنچه که طبعا پیداست. و باید روسری خود را بر گردن خویش [ فرو] اندازند، و زیورهایشان را جز برای شوهرانشان و … آشکار نسازند.»

۲-  یایّهاَ النّبیُ قُل لاَِزوجِکَ و بَناتکِ و نِساء المُؤمِنین یُدنینَ عَلیهنّ مِن جَلبیبهنّ ذِلکَ ادنی اَن یُعرَفنَ فلا یُؤذَینَ وَ کانَ اللّه ُ غَفورا رَحیما (۱۷)

ای پیامبر، به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو: پوشش های خود را بر خود فروتر گیرند. این برای آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند [به احتیاط] نزدیکتر است و خدا آمرزنده مهربان است.»با توجه به دو آیه یاد شده و روایات وارده در تفسیر آن و نیز با نظر به دیدگاه مفسران و فقیهان در این باره، جایی برای تردید در لزوم رعایت حجاب و پوشش برای زنان و همچنین اهمیت و جایگاه والای این مسئله در سلسله تعالیم الهی باقی نمی ماند و نیز این حقیقت به روشنی آشکار می شود که حجاب و پوشش، سمبل اسلام خواهی و نماد پیروی از تعالیم قرآنی است و از همین نکته می توان به رمز و راز و فلسفه حجاب ستیزی استعمارگران غرب و شرق و نیز غربزدگان و بیگانه پرستان خودباخته و سکولار در کشورهای اسلامی پی برد.

۸- پرهیز از خودنمایی و خودآرایی

 پرهیز از خودنمایی و خودآرایی و نیز هر گونه رفتار، گفتار و حرکتی که موجب جلب توجه نامحرمان و تحریک آنان گردد، از دیگر اوصاف و ویژگی های زن شایسته و بانوی نمونه است دو آیه از قرآن در این زمینه شایان ذکر است.

۱- و قُل لِلمُؤمنتِ … ولا یَضرِبنَ بِاَرجُلِهِنّ لِیُعلَمَ ما یُخفینَ مِن زینَتِهِنّ (۱۸)و به زنان باایمان بگو: … پاهای خود را [ به گونه ای به زمین ]نکوبند تا آنچه از زینت شان نهفته می دارند معلوم گردد.»مرحوم علامه شهید آیت اللّه مرتضی مطهری رضوان اللّه تعالی علیه در توضیح و تفسیر آیه یاد شده و درباره فلسفه حجاب، کلام حکیمانه ای در خصوص مسئله خودنمایی و خودآرایی زنان دارند ایشان فرمودند: اما علت اینکه در اسلام دستور پوشش اختصاص به زنان یافته است این است که میل به خودنمایی و خودآرایی مخصوص زنان است. از نظر تصاحب قلب ها و دل ها، مرد شکار و زن شکارچی، همچنان که از نظر تصاحب جسم و تن، زن شکار است و مرد شکارچی؛ میل زن به خودآرایی از این حس شکارچی گری او ناشی می شود. در هیچ جای دنیا سابقه ندارد که مردان لباس های بدن نما و آرایش های تحریک کننده به کار برند. این زن است که به حکم طبیعت خاص خود، می خواهد دلبری کند و مرد را دلباخته و در دام علاقه به خود اسیر سازد، لهذا انحراف تبرج و برهنگی از انحراف های مخصوص زنان است و دستور پوشش هم برای آنان مقرر گردیده است.(۱۹)

۲- ولا تَبرجّنَ تَبَرجّ الجِهلیه الاولی… (۲۰)و مانند روزگار جاهلیت قدیم زینت های خود را آشکار مکنید…»شهید مطهری در ترجمه و توضیح دو آیه یاد شده چنین آورده اند:مانند دوران جاهلیت نخستین به خودنمایی و خودآرایی از خانه بیرون نشوید. مقصود از این دستور زندانی کردن زنان در خانه نیست زیرا تاریخ اسلام به صراحت گواه است که پیغمبر اکرم(ص) زنان خود را با خود به سفر می برد و آنان را از بیرون شدن منع نمی فرمود.بلکه مقصود از این دستور آن است که زن به منظور خودنمایی از خانه بیرون نشود.(۲۱)در پایان این نکته شایان توجه و یادآوری است که خودآرایی زنان برای جلب توجه دیگران ،هر چند ممنوع و بسیار ناپسند شمرده شده است؛ ولی خودآرایی برای جلب توجه و دلبربایی از همسران مجاز و بسیار پسندیده و بلکه مورد تشویق و تأکید قرار گرفته است و زنانی که از این نظر بی تفاوت و یا ضعیف عمل می کنند مورد سرزنش شدیدند.

۹- چشم پاکی: از اوصاف زنان نمونه و بانوان شایسته چشم پاکی و پرهیز از هر گونه نظر آلوده به شهوت و نگاه لذت آلود به نامحرمان است به سخن دیگر چشم چرانی و خیره شدن به نامحرمان برای همه مردان و زنان مؤمن ممنوع و ناپسند است.قرآن در این بار چنین می فرماید:قل للمؤمنینَ یَغضُوا مِن اَبصرهم … و قُل لِلمُؤمنت یَغضُضنَ مِن ابصرِهنِ(۲۲) به مردان باایمان بگو: دیده فرو نهند … و با زنان باایمان بگو دیدگان خود را [ از هر نامحرمی] فرو بندند … .

شهید مطهری در تفسیر آیه چنین فرمودند خلاصه این دستور این است که زن و مرد نباید به یکدیگر خیره شوند نباید چشم چرانی کنند نباید نگاههای مملو از شهوت به یکدیگر بدوزند. نباید به قصد لذت بردن به یکدیگر نگاه کنند …

 

۱۰- حیا و آزرم

 خداوند متعال در قرآن کریم با دعوت زنان به آزرم و حیا، نمونه ای از حیای شایسته را در ضمن ماجرای دختران شعیب(ع) و حضرت موسی(ع) بیان می فرماید: وَلَمّا وَرَدَ مآء مَدیَنَ وَجَد عَلَیهِ اُمّهً مِنَ النّاسِ یَسقونَ وَ وَجَدَ مِن دونِهَمُ امرَاَتَینِ تَذودانِ قالَ ما خَطبُکُما قالَتا لانَسقی حَتّی یُصدِرَ الرِّعاُء وَ اَبونا شَیخٌ کَبیرٌ فَسَقی لَهُما ثُمَ تَوَلی اِلَی الظِّلِّ فَقالَ رَبّ اِنّی لِمآ اَنزَلت َاِلَیّ مِن خَیرٍ فَقیرٌ فَجاءتهُ اِحدهُما تَمشی عَلَی استِحیاٍء قالَت اِنّ اَبی یَدعوکَ لِیَجزِیَکَ اَجرَ ما سَقَیتَ لَنا فَلَمّا جاءَُ وَ قَصَ عَلَیهِ القَصَصِ قالَ لا تَخَف نَجَوتَ مِنَ القَومِ الظّلِمینَ (۲۳)؛ و چون بر آب مدین رسید، گروهی از مردم را بر آن یافت که [دام های خود را ]آب می دادند، و پشت سرشان دو زن را یافت که [گوسفندان خود را] دور می کردند، [موسی [گفت: منظورتان [از این کار] چیست؟ گفتند: [ما به گوسفندان خود [آب نمی دهیم تا شبانان]همگی گوسفندان شان را [برگردانند، و پدر ما پیری سالخورده است پس برای آن دو، [گوسفندان را ]آب داد آنگاه به سوی سایه برگشت و گفت: پروردگارا، من هر خیری که سویم بفرستی سخت نیازمندم پس یکی از آن دو زن در حالی که به آزرم گام برمی داشت نزد وی آمد [و] گفت: پدرم تو را می طلبد تا تو را پاداش آب دادن [گوسفندان [دهد و چون [موسی[ نزد او آمد و سرگذشت [خود ]را بر او حکایت کرد [وی] گفت مترس که از گروه ستمگران نجات یافتی.

آنچه در این ماجرا شایان توجه و درس آموز است نکته ای است که در جمله «تمشی علی استحیاء» نهفته است و برجسته ترین کمالات زنان، حیا و آزرم می باشد؛ زیرا از مجموع صفات و ویژگی های برجسته دختران شعیب تنها صفت شرم و حیا اختصاص به ذکر یافته است.

خصوصیت ویژه یک زن مسلمان

دختر زنده به گور کسی است از خود بیگانه که احساس حقارت می کند و پسر بودن را بهتر و قرین موفقیت می پندارد. به همین دلیل می کوشد مثل پسرها حرف بزند، بپوشد، بی قید وبند باشد، رفتاری تصنعی و هیجانی و سبک داشته باشد و هیچ حرمت و ارزشی برای خود قائل نشود.

به پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) بشارت تولد دختری دادند. حضرت با نگاهی به چهره اصحاب دریافت که آنها از این خبر ناخرسندند، از این روی فرمود: شما را چه شده، گلی به من داده شده که او را ببویم و روزی‌اش بر عهده خداوند متعال است.(1)

یک زن مسلمان باید هفت خصوصیت داشته باشد تا شایسته این همه لطف رسول خدا صلی الله علیه و آله گردد. این خصوصیات به قرار زیرند:

1- با وقار و زیبا و در یک کلام "تماشایی”‌  است

دختران " شش سال " زودتر از پسرهای هم سنش به عقلانیت، خودکاری، خودباوری، خود انضباطی، خود مدیری و بلوغ می رسند. دختری که به این مراحل از رشد رسیده است، خود را گنج بی پایانی از مهر و محبت و " صفات " زیبا می بیند و نیازی به " خودنمایی”‌، "بدن نمایی”‌، ،”‌ریاکاری”‌ و "رفتارهای مصنوعی " ندارد. بنابراین گفتار، رفتار و اخلاق او خردمندانه و شایسته و شخصیت او و با وقار و زیبا و در یک کلام "تماشایی”‌ است.

او قدر و قیمت خود را می داند و مانند آن زنانی نیست که به گفته رسول خدا (صلی الله علیه و آله  در عین پوشیدگى برهنه اند (لباس هاى بدن نما و جوراب هاى نازک مى پوشند) هوسباز و دلفریب مى باشند، موهاى خود را طورى آرایش مى کنند که مانند کوهان شتر جلوه مى کند. اینان داخل بهشت نمى شوند و حتى بوى آن را استشمام نمى کنند، با این که بوى بهشت از راه بسیار دور شنیده مى شود.(2) جهانگردان فراوانی با تحمل هزینه های سنگین از کشورهای مختلف به عشق تماشای متانت "راه رفتن”‌ و ظرافت "چای ریختن”‌ دختران ژاپنی همه ساله به ژاپن سفر و وقار آنها را تحسین می کنند.

همه دختران جهان کانون مهر و عاطفه اند و بنابراین در زبان عربی "آنسه”‌‌ نامیده می شوند. زیرا از همان خردسالی "نوازشگری”‌‌ را "بدون هیچ آموزشی”‌‌ نسبت به هر عروسک بی جان و بی تحرکی ابراز می کنند و با مهربانی با عروسک شان سخن می گویند

2- توجه قلبی اش به "خدا”‌ است

یک هنرپیشه که شاید اعتقادی به حجاب هم نداشته باشد، وقتی در نقش مادران، همسران و دختران پیامبران و اولیای الهی صلوات الله علیهم(مثلا در نقش حضرت مریم سلام الله علیها) بازی می کند، با پوشش کامل و ساده و رفتار متین و موقرانه ظاهر می شود. در این حالت هر بیننده ای او را بسیار زیباتر و جالب تر می بیند، چرا که چهره ای روحانی و معصومانه دارد. این است که همه ی دختران و زنان در لباس احرام و با چادر نماز و بر سر سجاده، زیباتر و جالب ترند. اعتقاد به خدا و حیایی که در سیمای یک دختر ظاهر می شود، با هم ربط دارند.

3- عامل "رشد اجتماعی”‌ است

دختری که عاقلانه به زندگی نگاه می کند و به "هنر زن بودن”‌ رسیده است، متوجه است که کار اصلی او این نیست که خود به کاری در اجتماع روی آورد و "نان آور”‌ خانواده گردد، زیرا او به فرموده امام على علیه السلام چون گُلى است (ظریف و آسیب پذیر) نه قهرمان و کار فرما.(3) بلکه هنر اصلی او این است که با "هدایت نامحسوس”‌ و "روحیه ی شاد و سازنده”‌ خود مردی را که همسر اوست، به سوی کار سوق دهد. او توانایی پرورش فرزندانی را دارد که از "خودخواهی”‌، "خودسری”‌ ، "خجالتی بودن”‌، "بی مسئولیتی”‌ و "هرزگی”‌ دورند و آنان را به ”‌ رشد اجتماعی”‌ و "قدرت تعامل با مردم”‌ می رساند و به طور نامحسوس به "احساس مسئولیت و انجام وظیفه ”‌ هدایت شان می کند. 

 4- عامل "تشویق”‌ و”‌ آرامش”‌ است

همه دختران جهان کانون مهر و عاطفه اند و بنابراین در زبان عربی "آنسه”‌ نامیده می شوند. زیرا از همان خردسالی "نوازشگری”‌ را "بدون هیچ آموزشی”‌ نسبت به هر عروسک بی جان و بی تحرکی ابراز می کنند و با مهربانی با عروسک شان سخن می گویند.

دختری که رشد و رفتار طبیعی دارد، به جای "احساس نیاز کاذب به پشتوانه”‌ می تواند با شیرین زبانی، آراستگی  و متانت رفتاری خود پشتیبان دیگران باشد و به آنها "امید”‌ بدهد و برای "درس و کار و عبادت و زندگی”‌ انگیزه بخش باشد و در عین حال "آرامش”‌ ببخشد. 

5- زن توانایی دارد از شوهرش یک "مرد”‌ بسازد

مانند مهندسی که از یک "ویرانه”‌، قصری زیبا و رفیع می سازد، هر دختری با هر رنگ و قد و اندامی اگر خودش را به درستی بشناسد و بخواهد، می تواند مظهر”‌صفات”‌ جمال الهی باشد و هنرمندانه و با تکیه بر نکات مثبت، از شوهرش که ممکن است فراموشکار، هوسباز، رفیق باز، متغیر، خشن، افسرده، خسیس و یا ولخرج باشد، مردی عاقل، بالغ، ذاکر، وظیفه شناس، مومن، امیدوار، متعهد، متعادل و مجاهد در یک کلام یک "مرد”‌ بسازد. بی جهت نیست که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: اَلمَرأَةُ الصّالِحَةُ أَحَدُ الکاسِبَینِ: زن شایسته یکى از دو عامل پیشرفت خانواده است.(4) 

 6- به "زن بودن”‌ خود افتخار می کند

زن، موجودی فوق بهشتی و خورشیدی جذاب، گرم و نورانی است که خداوند او را معلم عاطفه، عشق، شور، نشاط، زندگی است و ماموریت آسمانی کردن انسان به او سپرده شده است. دختری که این کرامت و شأن و مقام والا و رسالت الهی خود را می فهمد، هرگز از زن بودن خود متنفر و بیزار نیست و از اسباب عیاشی شدن برای نامحرمان و نیز گفتار و رفتار مردانه پرهیز می کند. او استعدادهای زیبا، صدا و صورت زیبا و جذابش را بیهوده هدر نمی دهد و این همه توانایی را به هرز( در راه هرزگی) تلف نمی کند. او خود را "زنده به گور”‌ نمی کند.//دختر زنده به گور کسی است از خود بیگانه که احساس حقارت می کند و پسر بودن را بهتر و قرین موفقیت می پندارد. به همین دلیل می کوشد مثل پسرها حرف بزند، بپوشد، بی قید وبند باشد، رفتاری تصنعی و هیجانی و سبک داشته باشد و هیچ حرمت و ارزشی برای خود قائل نشود. دختری که عاقلانه به زندگی نگاه می کند و به "هنر زن بودن”‌‌ رسیده است، متوجه است که کار اصلی او این نیست که خود به کاری در اجتماع روی آورد و "نان آور”‌‌ خانواده گردد، زیرا او به فرموده امام على علیه السلام چون گُلى است (ظریف و آسیب پذیر) نه قهرمان و کار فرما

7- "حضور”‌ در جامعه را به "ظهور”‌ در جامعه ترجیح می دهد

در هر فیلمی، مهمترین نقش را کارگردان دارد و در هر تصویری حضور موثر او را می توان دید، اما در هر فیلمی این هنرپیشگان هستند که ظهور”‌ دارند و اندیشه و نظر کارگردان را با صدا و رفتار و حالات خود ابراز و اظهار می کنند.//در مدیریت خانواده و جامعه و در همه ابعاد اقتصادی، اعتقادی، اجتماعی و سیاسی نیز دو نقش اصلی وجود دارد: حضور و ظهور. یک گروه حضوری موثر دارند و یک گروه هم ظهوری واسطه ای.

خداوند حکیم به زن موقعیت، صفات و استعدادهایی داده که می تواند در بیشترین ابعاد زندگی خانواده و جامعه و جهان ، نقش کارگردان ،یعنی حضوری موثر اما نامحسوس را داشته باشد.///زن انبیا، اولیاء و عقلا را مجذوب خود می کند و مردان را با سر انگشت هنرمندی خود به مسیر حق و خیر و کمال و یا باطل و شر و فساد می کشاند.//اگر دختر از کرامت و قداست خود به عنوان یک زن غافل بماند، گرفتار " بحران هویت”‌ می شود. در این صورت تبرج و ظهور و انگشت نما شدن در کوچه و خیابان برای او "ارزش”‌ می شود، مسحور زبان بازی جوانان هرزه می گردد، اسیر بی بند و بارترین افراد خواهد شد و برده ی جنایتکارترین صاحبان ثروت و قدرت و تزویر می شود. چنین دختری نارضایتی، ابتذال و متلاشی شدن از درون خود را با تداوم خودنمایی و هرزگی پنهان کند.///حرف آخر این که زن مسلمان پشتوانه و معمار شخصیت مرد است و مرد، معمار تاریخ.

****بهترین ویژگی یک زن مسلمان چیست؟ اهل نماز بودن؟ با حجاب بودن ؟عفیف بودن ؟ یا یک همسر خوب و وفادار بودن ؟با یک داستان به این سوال پاسخ خواهیم داداصحاب گرد رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) جمع شده بودند و به سخنان ایشان گوش فرامى‏دادند. پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) پرسید: «چه کسى مى‏داند بهترین و پسندیده‏ترین ویژگى یک زن مسلمان چیست؟» هیچ‏کس نتوانست پاسخ صحیح و روشنى بدهد. پرسش بى‏پاسخ گذاشته شد. همه پراکنده شدند. على(علیه السّلام) در راه بازگشت به خانه به پرسش پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) مى‏اندیشید. وارد خانه شد و به همسرش، فاطمه(علیهاالسّلام) سلام کرد. او پرسش را با فاطمه(علیهاالسّلام) در میان نهاد و فاطمه(علیهاالسّلام) در پاسخ گفت: «بهترین ویژگى براى یک زن مسلمان این است که به مردهاى نامحرم نگاه نکند و مرد نامحرم نیز به او نگاه نکرده باشد».

امام على(علیه السّلام) به نشانه‌ی تأیید سر تکان داد و فاطمه(علیهاالسّلام) را تحسین کرد. امام برخاست و نزد پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) رفت و گفت که آمده است تا پاسخ پرسش ایشان را بگوید. پاسخ را بیان کرد و گفت که این پاسخ را فاطمه(علیهاالسّلام) به این پرسش داده است. پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بسیار خرسند شد و فرمود: «فاطمه(علیهاالسّلام)، پاره‌ی تن من است».

وظیفه یک دختر در قبال نا محرم یا هر موضوع دیگر قبل از ازدواج چیست تا ازدواج موفقی داشته باشد؟ آیا گناه می تواند ازدواج انسان را خراب کند؟

پاسخ

پیامبر اکرم(ص) درباره زن می فرماید: " الْمَرْأَةَ رَیْحَانَة " [1]  یعنی زن گل است. یک موجود لطیف، که از نظر اسلام از جایگاه والایی برخوردار است و مهم ترین نقش زن، همسری، مادر بودن و مدیر تربیتی خانواده به خصوص فرزندان است. //از نظر اسلام، بالاترین سرمایه زن، عفت و پاکدامنی اوست که از ایمان و آگاهی او سرچشمه می گیرد، و از ابتدای زندگی (تکلیف) تا انتهای آن (پایان عمر) جریان دارد. اگر این عفت در کنار علم و تجربه و اخلاق قرار گیرد ثمره اش زندگی موفق، فرزندانی مفید و مؤثر و خدمت گذار خواهد بود.

بر عکس هر چه این سرمایه آسیب ببیند انسان در زندگی خود دچار مشکلات خواهد شد زیرا اگر این سرمایه خدشه دار شود در گام اول اعتماد خانوادگی (اعتماد بین زن و شوهر، مادر و فرزند، دختر و پسر و....) سلب خواهد شد و به دنبال آن پایه های زندگی سست و اختلاف و درگیری جای آرامش را خواهد گرفت. ///بنابر این یک دختر مسلمان یا حتی غیر مسلمان که خواهان زندگی موفقی است، باید نهایت سعی و تلاش خود را به کار گیرد تا این گوهر گرانبها حفظ شود، زیرا چه بسا که یک لذت زود گذر یک عمر پشیمانی بدون فایده را به همراه دارد! ///پس باید تمام دستوراتی که اسلام برای حفظ پاکدامنی، وضع کرده است در جامعه رعایت شود، اما از آنجا که آسیب هایی که متوجه یک زن است بسیار جبران ناپذیرتر است، لازم است که زنان در این راه بیشتر سعی و تلاش نمایند. دستوراتی نظیر پوشانیدن زیبایی های بدن در مقابل نامحرمان، خودداری از ارتباط و تماس های غیر ضروری با مردان بیگانه و نامحرم، خودداری از تردد در مکان های خلوت، خودداری از پذیرفتن شغل هایی که ناچار است با یک نامحرم ساعاتی را در یک محیط خلوت باشد و... .

برای این که این دستورات را به طور کامل انجام دهیم لازم است به این نکته توجه داشته باشیم که خداوند متعال بر بندگانش مهربان است و هر دستوری را که صادر می کند یا خیری در آن است که بندگانش از آن بهره مند می شوند و یا به واسطه آن، شری را از آنها دفع می کند. هیچ یک از دستورات خداوند، گزاف و بیهوده نیست. حتما نفعی را به ما می رساند یا ضرری را از ما دور می کند. هر چند ما آن نفع و ضرر را الان به خوبی درک نمی کنیم! ///اگر اسلام از زن خواسته است که زیبایی خود را از نامحرم بپوشاند، وقار خود را حفظ کند و حتی نسبت به مردان نامحرم حالت تکبر به خود بگیرد و با خشوع و خضوع با آنها سخن نگوید، از آن جهت است که زن سرمایه گرانبهای خود را حفظ کرده و آن را در اختیار شریک زندگی خود (همسر) قرار دهد و در مقابل شوهر سرمایه خوبی داشته باشد، تا بتواند شوهر و فرزندان را پای بند زندگی نماید. ///زنی که دستورات اسلام را باور کرده باشد به هیچ قیمت و در هیچ شرایطی حاضر نیست که این دستورات را زیر پا بگذارد. [2] ///برای این که یک زن ازدواج موفقی داشته باشد علاوه بر عفت و پاکدامنی، باید از آئین صحیح همسر داری، برخورد با نزدیکان همسر، برخورد صحیح با ناهنجاری هایی که ممکن است در طول زندگی با آن روبرو شود نظیر فقر، بیماری، اعتیاد و... و نیز روش برخورد با حالات مختلف همسر (عصبانیت، کم روئی، پرروئی، کم حوصلگی و...) آگاهی کامل داشته باشد. [3]